Chung kết play-off Championship: Trận đấu tỷ bảng và vận mệnh CLB

Trận chung kết play-off Championship từ lâu đã được mệnh danh là trận đấu giàu có nhất hành tinh bóng đá, mang lại cho đội chiến thắng nhiều hơn chỉ là một suất tham dự Premier League. Giải đấu hàng đầu nước Anh là giải quốc nội giàu có nhất thế giới, và việc thăng hạng lên giải đấu này mang lại vận may tài chính vô song trong làng túc cầu.

Đội chiến thắng trận chung kết play-off có tiềm năng thay đổi hoàn toàn vận mệnh của một câu lạc bộ, cả trong và ngoài sân cỏ. Đội chiến thắng không chỉ giành được chiếc cúp và một vị trí tại Premier League, mà phần thưởng tài chính khổng lồ có lẽ mới là điều được khao khát nhất.

Mùa giải 2023/2024 sắp kết thúc, Leeds United và Leicester City đã chắc suất thăng hạng trực tiếp lên Premier League. Tuy nhiên, vẫn còn một suất nữa được quyết định qua vòng play-off Championship. Trong trận đấu được mệnh danh là ‘trận cầu đắt giá nhất bóng đá’, đây là tất cả những gì bạn cần biết về các con số liên quan, ý nghĩa của nó đối với đội chiến thắng sau một mùa giải khắc nghiệt, và tác động đến đội thua cuộc.

Giá trị tài chính khổng lồ của trận chung kết play-off

Sau khi Luton Town đánh bại Coventry City trên chấm phạt đền trong trận chung kết play-off mùa giải 2022/23, “The Hatters” được dự đoán sẽ kiếm được 170 triệu bảng doanh thu trong ba mùa giải tiếp theo. Nếu Luton tránh được việc xuống hạng khỏi Premier League trong mùa giải 2023/24, con số đó có thể tăng lên hơn 290 triệu bảng. Chỉ một mùa giải của họ ở giải đấu hàng đầu nước Anh ước tính mang lại 90 triệu bảng doanh thu bổ sung cho Luton.

Chiến thắng trận chung kết play-off mang lại cho câu lạc bộ sự thúc đẩy tài chính cần thiết để đầu tư vào đội hình thi đấu, cơ sở hạ tầng và trải nghiệm ngày thi đấu. Nó mang lại cho đội thăng hạng cơ hội tốt nhất để trụ lại Premier League. Con số 170 triệu bảng của Luton bao gồm hai năm thanh toán “dù” (parachute payments) được đảm bảo, trị giá gần 80 triệu bảng.

Vai trò của các khoản thanh toán “dù”

Các khoản thanh toán “dù” là sự hỗ trợ tài chính bổ sung mà Premier League cung cấp cho các câu lạc bộ bị xuống hạng mỗi mùa. Hệ thống này đảm bảo mỗi câu lạc bộ xuống hạng nhận được 55% tổng doanh thu phân phối bản quyền truyền hình trung ương mà mọi câu lạc bộ Premier League nhận được trong mùa giải đầu tiên trở lại Championship. Tỷ lệ này giảm xuống còn 45% trong năm thứ hai ở Championship và khoản thanh toán cuối cùng là 20% trong năm thứ ba. Là hai đội đã hưởng một năm thanh toán “dù” sau khi rớt khỏi giải đấu hàng đầu nước Anh vào năm 2023, đội chiến thắng năm nay giữa Southampton và Leeds được dự đoán sẽ kiếm được 140 triệu bảng trong ba năm tiếp theo.

Đối với bất kỳ câu lạc bộ nào, số tiền kiếm được từ việc thăng hạng đều mang tính biến đổi, nhưng đối với các câu lạc bộ đã xa rời Premier League trong nhiều năm, như Ipswich Town (đội đã thăng hạng trực tiếp mùa 2023/24), nó có lẽ còn giá trị hơn. Đó là một khoản tiền mà nhiều đội bóng Championship chỉ có thể mơ ước kiếm được.

Thống kê quan trọng: Chỉ có hai trong số sáu á quân chung kết play-off Championship gần nhất đã trở lại để giành quyền thăng hạng lên Premier League.

Số phận trái ngược: Kẻ thắng và người thua

Cổ động viên Coventry City buồn bã sau thất bại ở chung kết play-off Championship

Tác động lên đội thua cuộc

Số phận của đội thua trong trận chung kết play-off Championship phần lớn phụ thuộc vào sự ổn định tài chính của câu lạc bộ đó. Đội chiến thắng thường chia cho đội thua một phần doanh thu bán vé vào sân, được xem như một thỏa thuận lịch thiệp truyền thống. Phần của họ thường vào khoảng 2 triệu bảng. Đã có những trường hợp số tiền này khác đi. Huddersfield Town và Reading đã có thỏa thuận trước trận chung kết play-off năm 2017 rằng đội thua sẽ nhận được 4 triệu bảng. Reading đã nhận được giải thưởng an ủi sau khi bỏ lỡ cơ hội lên Premier League trên chấm phạt đền trước “The Terriers”.

Một số câu lạc bộ Championship đã đánh cược tốn kém bằng cách dốc toàn lực vào việc thăng hạng Premier League, và khi kế hoạch không thành công, tổn thất tài chính có thể là thảm họa. Derby County thua trận chung kết play-off Championship năm 2019 trước Aston Villa và cuối cùng rơi vào tình trạng quản lý tài sản sau khi ngập trong nợ nần và bị xuống hạng League One. Trong những năm sau thất bại ở trận chung kết play-off trước Huddersfield, Reading cũng gặp khó khăn tài chính và bị xuống hạng xuống giải hạng ba Anh. Câu lạc bộ cũng bị trừ sáu điểm vào tháng 4 năm 2023 vì vi phạm các quy tắc tài chính của EFL. Sheffield Wednesday là một câu lạc bộ khác đã tiến rất gần đến ánh hào quang của Premier League. Họ thua trong trận chung kết play-off năm 2016 và cuối cùng bị xuống hạng League One vào năm 2021.

Đó là một cú sốc nặng nề về mặt tài chính, nhưng cũng về mặt tinh thần đối với các cầu thủ, và một số câu lạc bộ cảm thấy khó khăn để vực dậy sau thất bại ở trận chung kết play-off. Derby, Sheffield Wednesday và Reading đều đã đến rất gần với việc giành quyền thăng hạng lên Premier League, và cùng với đó là sự thúc đẩy tài chính rất cần thiết có thể thay đổi triển vọng của mỗi câu lạc bộ. Thay vào đó, tất cả họ đều thua canh bạc và kết thúc ở giải hạng ba của bóng đá Anh.

Người hâm mộ Newcastle và Sheffield United thất vọng khi đội nhà xuống hạng Premier League

Cách tiền thưởng thay đổi vận mệnh CLB

Có rất nhiều biến số về mức độ thay đổi mà số tiền thưởng có thể mang lại cho người chiến thắng trận chung kết play-off Championship. Ví dụ, khi một câu lạc bộ thăng hạng, đi kèm với đó là việc tăng lương cho các cầu thủ hiện có và tiền thưởng. Việc Nottingham Forest thăng hạng Premier League thông qua play-off vào năm 2022 được cho là đã chứng kiến sự thay đổi đội hình triệt để nhất trong lịch sử giải đấu. Forest đã chi 150 triệu bảng cho hơn 30 cầu thủ mới và cũng trả 21 triệu bảng cho các khoản thanh toán liên quan đến thăng hạng. Một số người coi đây là chi tiêu quá mức. Tuy nhiên, Forest đã xoay sở ấn tượng ở Premier League, tránh xuống hạng trong hai mùa giải trở lại giải đấu hàng đầu nước Anh.

Một số câu lạc bộ đã không thích nghi tốt với cuộc sống ở Premier League, không đầu tư khôn ngoan vào đội hình của mình và không kiểm soát được ngân sách. Huddersfield là một ví dụ điển hình cho điều này. Câu lạc bộ đã nhận được 197 triệu bảng tiền thưởng từ chiến thắng trong trận chung kết play-off nhưng đã chi khoảng 230 triệu bảng cho phí chuyển nhượng và tiền lương. Các câu lạc bộ khác đã được thăng hạng lên Premier League nhanh hơn kế hoạch ban đầu, ví dụ như Luton ở mùa giải 2022/23. Không nhiều người dự đoán “The Hatters” sẽ thăng hạng từ Championship, kể cả những người trong nội bộ câu lạc bộ, khiến quá trình chuyển đổi lên đỉnh cao Premier League trở nên khó khăn hơn. Luton buộc phải thực hiện các thay đổi đối với sân Kenilworth Road để tuân thủ các quy định về sân vận động của Premier League khi họ thăng hạng.

Hình ảnh các sân vận động lớn của Premier League như Old Trafford, Anfield, Stamford Bridge

Cách các câu lạc bộ sử dụng tiền thưởng là rất quan trọng đối với tương lai của họ. Nếu tiền được đầu tư cẩn thận, với một kế hoạch vững chắc, không có lý do gì một câu lạc bộ không thể tồn tại và sau đó trở nên cạnh tranh ở Premier League. Các đội như Nottingham Forest, Brentford, Aston Villa và Fulham đều là những ví dụ gần đây về cách một câu lạc bộ nên hoạt động sau chiến thắng trong trận chung kết play-off. Thật không may, không phải tất cả các câu lạc bộ đều có chủ sở hữu có kế hoạch củng cố phòng trường hợp họ không đạt được suất thăng hạng Premier League. Cả Brentford và Aston Villa đều đã trở lại ấn tượng sau nỗi đau thất bại ở trận chung kết play-off Championship bằng cách quay lại Wembley một năm sau đó và giành quyền thăng hạng.

Tương lai của trận chung kết play-off Championship

Cận cảnh chiếc cúp vô địch giải hạng Nhất Anh – Championship

Với một cơ quan quản lý độc lập mới trong bóng đá Anh hy vọng sẽ giám sát một hệ thống tài chính công bằng hơn trong kim tự tháp bóng đá, trận chung kết play-off Championship có thể không còn sinh lợi như trước. EFL được cho là ủng hộ việc bãi bỏ các khoản thanh toán “dù” cho các đội xuống hạng từ Premier League, nhằm thu hẹp khoảng cách giữa các câu lạc bộ nhận được các khoản thanh toán này và những câu lạc bộ không nhận được. Nếu kế hoạch bãi bỏ hệ thống thanh toán “dù” được thông qua, việc giảm số tiền kiếm được từ việc chiến thắng trận chung kết play-off có thể sẽ diễn ra sau đó.

Lịch sử đã cho thấy rằng việc có quá nhiều tiền liên quan đến một trận đấu có thể dẫn đến việc các câu lạc bộ chi tiêu vô trách nhiệm nhằm giành quyền thăng hạng Premier League và rơi vào khó khăn tài chính khi kế hoạch không thành hiện thực. Các câu lạc bộ chi tiêu quá mức một cách liều lĩnh khi thăng hạng lên giải đấu hàng đầu có nguy cơ xuống hạng trở lại Championship và gặp khó khăn trong việc thích nghi với cuộc sống trở lại giải hạng hai của bóng đá Anh.

Kết luận

Trận chung kết play-off Championship không chỉ đơn thuần là một trận đấu bóng đá; đó là một sự kiện có thể định hình lại hoàn toàn tương lai tài chính và thể thao của một câu lạc bộ. Với hàng trăm triệu bảng treo lơ lửng, chiến thắng mang lại cơ hội vàng để đầu tư, phát triển và cạnh tranh ở giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh. Tuy nhiên, thất bại có thể dẫn đến những hậu quả tài chính nghiêm trọng, thậm chí đẩy các câu lạc bộ vào khủng hoảng. Khi các cuộc thảo luận về việc cải cách hệ thống tài chính bóng đá Anh, bao gồm cả các khoản thanh toán “dù”, tiếp tục diễn ra, giá trị và tính chất của “trận đấu đắt giá nhất hành tinh” này có thể sẽ thay đổi trong tương lai.

Tất cả dữ liệu tài chính được lấy từ Deloitte UK và The New York Times/The Athletic.